رابردم چیست و برای چه کسانی به کار می رود ؟ کاربرد های رابردم کدام اند؟ چرا دندان پزشکان دیگر از این وسیله استفاده نمی کنند؟ برای افزایش اطلاعات و رسیدن به پاسخ سوالاتتان تا پایان این مطلب با کلینیک دندانپزشکی در شیراز با ما همراه باشید.

رابردم در معنای لغوی به معنای سد لاستیکی است. رابردم از جمله وسایلی است که برای ایزولاسیون محیط دهان و جداسازی دندان از این محیط، برای عمل و ترمیم در دندانپزشکی و توسط دندانپزشک برای انواع درمان‌های دندانپزشکی نظیر دندانپزشکی اطفال، ترمیمی و زیبایی، اندودانتیکس و … مورداستفاده قرار می‌گیرد. رابردم بیشتر در درمان‌های اندودانتیکس کاربرد دارد و استفاده می‌شود. رابردم یک دید خوب و دسترسی درست و کافی و محیطی خشک، استریل و عاری از آلودگی‌های بزاقی برای دندانپزشک به دنبال دارد. این وسیله همچنین از بلعیده شدن ابزار و وسایل دندانپزشک همچون اسپریدر، فایل‌های دستی و.. در حین محیط کار جلوگیری می‌کند. رابردم همچنین خطرات برخورد و تماس بافت دهانی با محلول‌ها و مواد سمی در حین عمل را می‌کاهد. همچنین دیده شده است که این وسیله در کاهش خطر انتشار بیماری‌های عفونی نقش ویژه‌ای داشته است. هرچند که استفاده از رابردم به‌خاطر استفاده سخت، پرزحمت بودن و وقت‌گیر بودن آن بسیار کاهش‌یافته است، اما به دلایلی که ذکر شد، استفاده از آن نه‌تنها سودآور، بلکه الزامی نیز می‌باشد.

اجزای تشکیل دهنده رابردم:

لاستیک: معمولاازجنس لاتکس است اما غیر لاتکس هم وجود دارد.باید اندازه ای ۵*۵ و ۶*۶ داشته باشد. از نظر ضخامت به سه اندازه نازک، متوسط ، ضخیم تقسیم بندی می شود و در رنگ های متنوع ساخته می شود.

فریم رابردم: از جنس فلز یا پلاستیک است که به شکلU  ساخته می شود که وظیفه آن کنار زدن لاستیک رابردم از روی صورت یا ناحیه ای که روی آن کار انجام می شود.

فورسپس پانچ رابردم: وسیله ای که بر روی رابردم سوراخ ایجاد می کند تا دندان مورد نظر در آن سوراخ قرار گیرد و ایزوله شود .

فورسپس کلمپ رابردم: یک قطعه فلزی به شکل روکش می باشد که وظیفه نگه داشتن رابردم بر روی دندان مورد نظر را دارد.

فورسپس رابردم: این وسیله برای جاگذاری و برداشتن کلامپ از روی دندان کاربرد دارد.

استفاده از رابردم و وسایل مرتبط به آن چه مزیت‌هایی دارد؟

مسئله مهم در رابطه با استفاده از رابردم این است که دندان‌های بهبودیافته به دوام و ماندگاری مناسب برسد. مسئله دیگر در استفاده از رابردم، برای ایجاد حس راحتی و مراقبت از سلامت بیمار است. هنگامی که دندانپزشک رابردم را بر روی دندان قرار می‌دهد، رابردم رطوبت دهان و آب دهان را کنترل می‌کند، در نتیجه دسترسی به دندان راحت‌تر و ماحصل عمل قابل پیش‌بینی تر خواهد بود. استفاده از آن باعث افزایش ایمنی کار دندانپزشک می‌شود. او با خیال راحت اجزا و دندان موردنظر را بررسی و تحت عمل قرار می‌دهد. رابردم باعث می‌شود بیمار از عفونت به دور بماند و کمترین آسیب را ببیند؛ در بسیاری از عمل‌ها بدون رابردم، دیده شده که عفونت و مواد مضر به دهان و مری و معده شخص وارد شده و او را مجبور به مراجعه دوباره به دندانپزشک یا متخصص دیگر کرده است، پس استفاده از این وسیله بدون شک مفید خواهد بود و تأثیر بسزایی در مراقبت و سلامت شخص دارد.

علت استفاده کمتر دندانپزشکان از رابردم چه چیزی است؟

بیشتر دندانپزشکان سخت و وقت‌گیر بودن نصب رابردم را علت اصلی استفاده‌نکردن از آن می‌دانند. تهیه رادیوگرافی از دندان همراه رابردم مشکل است، مخارج درمان را افزایش می‌دهد و همچنین برخی بیماران نیز با نصب رابردم بر روی دهان خود نیز احساس خوشایندی ندارند. این مسئله را نیز باید در نظر داشت که برای نصب رابردم یک تزریق اضافه هم باید صورت بگیرد و دیواره ضعیف دندان را با خطر شکستگی رو به رو می کند که بی‌تأثیر در استفاده از آن نیست! اما مهم‌ترین دلیل استفاده‌نکردن آن این می‌تواند باشد که پزشکان عادت به کاربرد آن ندارند و بستن آن را کاری آکادمیک و منحصر به دوران دانشجویی دانستند.

. البته برای بیماران استفاده از آن قطعاً بهتر از تحمل کردن طعم ناخوشایند محلول شستشو دهنده خواهد بود. این در حالی است که استفاده از رابردم به‌مرورزمان و تمرین، بسیار راحت‌تر خواهد شد و علاوه بر این مزایای رابردم به‌خصوص ایجاد ایزولاسیون بسیار به دندانپزشک حین انجام درمان دندانپزشکی کمک می‌کند.

امروزه رابردم‌ها و کلمپ‌های بهتر و راحت‌تر و پیشرفته‌تری به بازار آمده‌اند که از نمونه‌های قبلی، راحت‌تر و پرکاربردترند و در کلینیک دندانپزشکی در شیراز استفاده می شوند. آن‌ها نیاز به برش ندارند و با پانچ لاتکس روی دندان ثابت می‌شوند.

چه زمانی استفاده از رابردم به بیمار توصیه می‌شود؟

معمولاً زمانی که پزشک از موادی استفاده می‌کند که حین عمل رطوبت دوست ندارند و رسیدن آب باعث کاهش و یا تخریب مواد شود، رابردم استفاده می‌شود. دیده شده که بزاق و آب دهان باعث مختل شدن روند کار و عمل شده است. زمانی که دندانپزشک از مواد سفیدکننده و پرکننده (آمالگام یا کامپوزیت) یا روکش استفاده می‌کند، رابردم می‌تواند به طور مؤثری به او کمک کند. زمانی که دندانپزشک از وسایل دندانپزشکی استفاده می‌کند تا ریشه دندان‌های بیمار را درمان کند و ریشه آنها را تمیز کند، بیمار می‌خواهد که راه باکتری‌ها و میکروب‌ها به ریشه دندان بسته شود و رابردم در این مورد تأثیر بسزایی دارد. همان‌طور که در بالا نیز گفته شد، رابردم مانع بلعیده شدن وسایل کوچک حین عمل می‌شود، پس دندانپزشکان برای جلوگیری از این قضیه از این وسیله استفاده می‌کنند.

آیا تنفس با حضور رابردم سخت است؟

رابردم هیچ تداخلی با نفس کشیدن ندارد. رابردم روی بینی را نمی پوشاند و تنفس از طریق بینی به طور کامل برقرار است. به غیر از آن همان طور که در تصویر مشاهده می شود رابردم از طرفین باز است و هوا به داخل دهان جریان می یابد و حتی برای افرادی که تنفس دهانی دارند هم قابل استفاده است.

آیا رابردم باعث زخمی شدن لثه می شود؟

بسته به شرایط دندان و میزان بافت باقیمانده تاجی آن به ندرت ممکن است کلامپی (گیره) که در بستن رابردم استفاده می شود باعث تحریک یا حتی زخمی شدن لثه شود. اما این حالت گذرا است و ظرف چند روز برطرف می شود.