چه موادی باعث پیشگیری از پوسیدگی دندان ها می شوند؟
حدود ده عنصر وجود دارند که سبب پیشگیری از پوسیدگی دندان می شوند ولی تنها ماده ای که در پیشگیری از پوسیدگی دندان مقبولیت عام پیدا کرده است فلوئور است . ترکیبات فلوراید چه به صورت خوراکی و چه به صورت مالیدن بر روی مینا از پوسیدگی دندان جلوگیری می کنند و به عبارت دیگر استحکام دندان را افزایش می دهند. در سال ۱۹۴۲ برای اولین بار گزارش شد که شیوع پوسیدگی دندان در اهالی شهرهایی که فلوئور آب آشامیدنی آنها در حدود یک واحد در میلیون بود نسبت به اهالی شهرهایی که آب آشامیدنی نشان فاقد فلوئور بوده تا ۶۰% کاهش نشان می داد. نتایج این تحقیق با اضافه کردن مصنوعی فلوئور به آب شهرهایی که فاقد فلوئور بود تأیید شد و از آن پس بسیاری از کشورهای دیگر چنین روشی را برای پیشگیری از پوسیدگی دندان به کار بستند .
فلوراید در آب آشامیدنی و غذا و هوایی که استنشاق می شود وجود دارد در یک جمله فلوراید در همه جا و همه چیزهایی که به بدن می رسد موجود است . فلوراید آب در درجه اول با استفاده از خاصیت حلالیت فلوئور از راه حل کردن ذرات خاک‌های زمین تأمین می شود. آب حاصل از ذوب برفها در صورتیکه بلافاصله به مصرف کننده برسد غلظت فلوراید کمتری دارد در حالیکه ظاهراً وقتی آب حرکت و جریان داشته باشد و نیز بر بستر رودخانه بماند ، غلظت فلوراید آن بیشتر می شود .
در اکثر مواد غذایی مورد مصرف انسان فلوراید به مقادیر مختلفی موجود است، غذاهای دریایی به نسبت فلوراید بیشتری دارند، چای نسبت به آب آشامیدنی فلوراید بیشتری دارد. فلوراید از طریق تنفس هم جذب می شود .
با کشف تأثیر فلوراید در پیشگیری از پوسیدگی شرکتهای خمیر دندان سازی به فکر اضافه کردن فلوراید به خمیر دندان افتادند و مسلم است که مصرف خمیر دندانهای حاوی فلوراید بر خمیر دندانهای بدون فلوراید ارجح است ولی باید توجه داشت که مصرف خمیر دندان حاوی فلوراید در کودکان خردسالی که خمیر دندان را می خورند باید کنترل شود و یا حتی بهتر است که برای اینگونه کودکان از خمیر دندانهای بدون فلوراید استفاده کرد.مشخص شده است که فلوراید موجود در خمیر دندان بعد از گذشت یک سال نصف می شود پس در موقع خرید خمیر دندانهای حاوی فلوراید باید به تاریخ تولید آن توجه کرد.
فلوراید به صورت های زیر هم عرضه شده است :
همراه با شیر ، در آدامس ، در نمک ، در مواد دندانپزشکی ، بصورت قرص خوراکی ، همراه با ویتامینها و شربت های دارویی و در دهانشویه ها . ولی ساده ترین و ارزانترین راه که در عین حال مؤثر هم باشد اضافه کردن آن به آب آشامیدنی است . همانطور که ذکر شد مقدار مناسب فلوراید آب آشامیدنی که سبب افزایش مقاومت دندان می شود ۱ppm است و لازم به ذکر است که اگر این مقداردو برابر شود تأثیر مهمی در افزایش مقاومت دندانها نخواهد داشت . مضافاً اینکه اگر از دو برابر مقدار لزوم بیشتر شود سبب تغییر رنگ دندانها و ایجاد خال و لکه های زرد یا قهوه ای بر روی دندانها می شود که از نظر زیبایی مشکلاتی ایجاد می کند.
در مناطقی که مقدار فلوراید آب کافی نیست برای مقاوم کردن دندانها در مقابل پوسیدگی از ژل فلوراید هم می توان استفاده نمود. ژل فلوراید برای مدت چند دقیقه در تماس با دندان قرار می‌گیرد و بعد از دهان خارج می شود، البته این کار به لوازم مخصوصی نیاز دارد و حتماً باید توسط دندانپزشک انجام گیرد . ژل فلوراید هر ۶ ماه یکبار به دندان مالیده می شود و ۵۰ تا ۶۰ درصد از پوسیدگی دندانها جلوگیری می‌کند. ژل فلوراید وقتی اثر بیشتری در افزایش مقاومت دندان دارد که مدت زیادی از رویش دندان نگذشته باشد و به همین دلیل است که استفاده آن در سنین ۶ تا ۱۲ سالگی بیشتر توصیه می شود
آنچه مسلم است فلوراید تراپی تنها قسمتی از کار پیشگیری به شمار می رود و پیشگیری باید همراه با رعایت بهداشت و تصحیح و تعدیل رژیم غذایی باشد .
